Zacznij wreszcie mówić wprost, o co ci chodzi!

Proste zasady empatycznej komunikacji to najlepszy sposób, żeby się wreszcie dogadać.

Masz dość konfliktów i języka pełnego agresji? Podstawowe zasady komunikacji bez przemocy (Nonviolent Communication, w skrócie NVC) pomogą ci rozwiązać każdą konfliktową sytuację. Przeczytaj i sprawdź, dlaczego warto wprost mówić o swoich potrzebach oraz jak zbudować lepsze relacje, dzięki empatycznej komunikacji.Psycholog Marshall Rosenberg, autor książki „Porozumienie bez przemocy” stworzył optymalną, czteroetapową formułę, która pozwala na porozumienie nawet w krytycznych sytuacjach. Jego metodę komunikacji można sprowadzić do umiejętności szczerego wyrażania własnych potrzeb i aktywnego słuchania innych. Zasady, które opracował przydadzą się w negocjacjach handlowych, wychowywaniu dzieci, każdej ważnej rozmowie i zwykłych, codziennych sytuacjach.

Etap 1: OBSERWACJA - Nie myl spostrzeżenia z oceną

Pierwszy etap to skupienie się na faktach, na tym, co się dzieje bez wyroków i osądzania. Zamiast narzekać, że Marta zawsze się spóźnia lepiej powiedzieć, że w ostatnim tygodniu spóźniła się 2 razy. Na tym etapie warto zastosować się do kilku rad Rosenberga:

• Przestań interpretować cudze zachowanie. Nie wiesz, dlaczego ktoś zachowuje się w określony sposób. Po prostu zapytaj, dlaczego ktoś coś robi i uważnie słuchaj odpowiedzi. Skup się na faktach a nie własnych wyobrażeniach. Nie mów: „Opuściłaś się ostatnio w pracy/w szkole”, „Zawsze się spóźniasz”, „Jesteś niegrzeczna/egoistyczna”, „Znowu strzeliłaś focha”.
• Słuchaj, żeby zrozumieć a nie po to, żeby odpowiedzieć. Brak uwagi to brak szczerej chęci zrozumienia drugiej strony. Skupianie się na własnej odpowiedzi może być także oznaką, że sami potrzebujemy, by ktoś nas wysłuchał.
• Unikaj zwrotów w stylu „A nie mówiłam?” Naprawdę nie wiesz lepiej, jakie motywy i racje stoją za czyimś zachowaniem czy odmiennym zdaniem. Unikaj poniższych komunikatów: „Trzeba było mnie słuchać”, „To nic nie da”, „Źle to robisz”, „Daj! Sama to zrobię”, „Musisz (...)”, „Powinieneś (…)”.

Etap 2: EMOCJE - Mów o swoich uczuciach

W porozumiewaniu się bez przemocy bardzo ważne jest rzetelne określenie swoich emocji. Szczerość i umiejętność konfrontacji z często trudnymi uczuciami to jedna z najbardziej zaniedbywanych potrzeb każdego człowieka. Ogromnym problemem jest kultura i proces wychowania, które uczą nas zachowywania dla siebie tego, co czujemy. Każda z nas zapewne pamięta z dzieciństwa nakazy, by się nie złościć, bo to szkodzi piękności i by się nie smucić, bo nikt nie będzie nas wtedy lubił.

• Mówiąc „czuję, że …” nie mówisz o uczuciach. Komunikat w stylu „czuję, że nie zależy Ci na mnie” nie jest mówieniem o swoich uczuciach. Szczerze wyrażamy, co czujemy, kiedy mówimy: „Jestem przygnębiona”, „Czułam się niepewnie, kiedy…”.
• Nie zaprzeczaj swoim i cudzym uczuciom. Wykreśl ze słownika zwroty w stylu: „Nic się nie stało”, „Nie ma się czym martwić”, „Oj tam. Nie przesadzaj”, „Nie jest Ci aż tak źle…”, „Nie ma powodu do płaczu”.

Etap 3: POTRZEBY I WARTOŚCI - Określaj własne potrzeby

Zamiast mówić wprost, o co nam chodzi stosujemy osądy, interpretacje i krytykę. Najczęściej prowadzi to do kłótni, ponieważ druga osoba czuję się atakowana. Rosnąca liczba niespełnionych potrzeb, z których zrezygnowałyśmy świadomie i tych wypartych może prowadzić nie tylko do konfliktów, ale także poczucia niezrozumienia i nerwowego wyczerpania. Ponieważ za każdym tłumionym uczuciem gniewu lub złości stoi niespełniona potrzeba mówi się, że depresja to nagroda za grzeczność. Wyrażanie uczuć to pierwszy krok do zrozumienia siebie i lepszej komunikacji.

• Przestań obwiniać siebie lub innych. Ocenianie to jedna z najpopularniejszych strategii maskowania potrzeb, dlatego unikaj zwrotów: „Ty zawsze coś zepsujesz”, „Sama sobie jesteś winna”, „To przez Ciebie się nie udało”, „Nic mi nie wychodzi”, „To przeze mnie nie wyszło”.
• Przestań porównywać siebie i innych. Porównywanie z innymi (niezależnie czy dotyczy dzieci czy dorosłych) zawsze wywołuje agresję, może także powodować poczucie winy, niską samoocenę i zagłuszać empatię. Dlatego unikaj zwrotów: „Inni potrafią...”, „Inni dają sobie radę”, „Powinnaś brać przykład z...”, „Inne kobiety...”, „W twoim wieku...” itp.

Etap 4: PROŚBY- Mów wprost, czego oczekujesz od innych

Nikt za nas nie zatroszczy się o nasze potrzeby, dlatego mów konkretnie, czego oczekujesz. Nie mówienie wprost to achillesowa pięta kobiet. Wychowanie i kultura uczą nas, by bardziej przejmować się potrzebami innych niż swoimi. Za ten błąd płacimy my i nasi bliscy, którzy naprawdę nie czytają w naszych myślach i nie wiedzą, że np. oczekujemy wdzięczności.

• Unikaj żądań. Prośba jest żądaniem, kiedy nie zakładamy odmowy. Jeśli odmowa wywołuje złość lub ból - była żądaniem a nie prośbą. Za każdym razem, gdy ktoś mówi Ci „Nie”, mówi „Tak” własnym potrzebom.
• Nie strasz i nie szantażuj. Unikaj zwrotów: „Lepiej mnie przeproś”, „Dobrze Ci radzę”, „Nie wchodź mi w drogę”, „Ja też potrafię być mściwa”, „Jeśli tego nie zrobisz, to …”, „Skoro mnie nie słuchasz, to …”, „Nie wkurzaj mnie, bo..." etc.

Jak wprowadzić zasady NVC w życie?

Na początku po prostu zwracaj uwagę na krzywdzące komunikaty. Następnie staraj się ich unikać. Mistrzostwo to umiejętność zamieniania złych zwrotów na empatyczne. Jeśli wszyscy odrobimy lekcję komunikacji bez przemocy, będzie nam po prostu łatwiej w naszych codziennych relacjach. Staniemy się wrażliwsi, zbliżamy dystans w relacjach, sprawnie i bez agresji dotrzemy do sedna każdego problemu. W wolnej chwili zajrzyj do przepięknie napisanej, dostępnej online książki:Marshall B. Rosenberg, „Porozumienie bez przemocy. O języku serca”, Warszawa 2003