Dieta Według Ajurwedy
Poznaj holistyczny system odżywiania, który poprawia zdrowie i jakość życia.
Intuicyjna dieta? Czy to możliwe? Ajurweda zamiast ścisłego liczenia kalorii proponuje kierowanie się smakiem i właściwościami danych produktów oraz wiedzą o naszych indywidualnych potrzebach. To niezwykle naturalny i przyjazny człowiekowi sposób odżywiania zgodny ze starożytną nauką Hindusów. Najwyższa pora poznać i wprowadzić w życie proste zasady ajurwedyjskiej diety!
Podstawowe zasady ajurwedy
Ajurweda narodziła się w Indiach ponad 5000 lat temu, jej celem jest utrzymanie zdrowia i przedłużanie życia. Niezależnie od wskazań modnych i chwilowych diet, nauki ajurwedy pozostają niezmienne od wieków.
Po pierwsze: zdrowie to równowaga poszczególnych elementów ciała i umysłu.
Po drugie: to, co dla jednych jest lekarstwem, dla innych może być trucizną.Według ajurwedy życie zgodne z naturą oznacza szacunek dla własnej niepowtarzalności. Dlatego podstawą dla ustalenia diety jest rozpoznanie właściwego nam typu ciała i umysłu. Znajomość własnej natury (według systematyki trzech dosz) i wiedza o właściwościach poszczególnych pokarmów pozwoli nam uzyskać wskazówki, co do optymalnej dla nas diety. Nie trzeba na pamięć uczyć się listy rekomendowanych produktów.
Znając podstawy diety ajurwedyjskiej, w zależności od pory roku, chorób i tego jak się czujemy, jesteśmy w stanie utrzymać zdrowie i dobre samopoczucie.
Poznaj swoją naturę czyli odkryj własną doszę
Jedną z najważniejszych koncepcji w ajurwedzie jest systematyka trzech dosz. Vata, Pitta i Kapha to energie odzwierciedlające nasze różne konstytucje psychiczne i fizyczne. Trzy typy można rozpoznać po określonych cechach związanych z temperamentem, budową ciała, charakterem i innymi czynnikami.
Dosza Vata
Ludzie Vata są przede wszystkim zmienni, nieobliczalni i mniej stereotypowi od innych typów. Cechuje ich szczupła budowa ciała, szybkość działania, entuzjazm i zmienne nastroje. Vata jest z natury ruchliwa i delikatna. Brak równowagi przejawia się u niej poprzez poczucie pustki, depresję, nieśmiałość i lękliwość. Nadmiar Vata wiąże się z następującymi dolegliwościami: astma, bóle pleców, zaparcia, gazy, rwa kulszowa, żylaki, reumatyzm, bóle głowy, bezsenność, zaburzenia menstruacji.
Dosza Pitta
Podstawową cechą typu Pitta jest intensywność. Pitta to osoby ambitne, bystre, śmiałe, żarliwe w wyrażaniu emocji. Cechuje ich: średnia budowa ciała, awersja do słońca, skłonność do gniewu pod wpływem stresu. Pitta lubią mieć nad wszystkim kontrolę. Choroby związane z nadmiarem Pitta to: zgaga, wrzody żołądka, nadczynność tarczycy, nadciśnienie, migrena, problemy z wątrobą, hemoroidy.
Dosza Kapha
Kapha uważani są za szczęściarzy - to typ, który cieszy się najlepszym zdrowiem, mocną budową ciała i wysoką wytrzymałością. Kapha są pogodne, działają powolnie i harmonijnie, mają skłonność do tycia i lubią długo spać. Brak równowagi u Kaphy przejawia się wzrostem zachłanności, żądzy i zawiści. Nadmiar Kaphy to także astma, problemy z zatokami, cukrzyca, ból gardła, zaburzenia trawienne, zaleganie wydzieliny w płucach i oskrzelach.U każdego z nas trzy energie Vata, Pitta i Kapha występują w różnych proporcjach. Może cechować nas przewaga jednej z dosz, jednak najczęściej występują typy mieszane. W zależności od dominującej doszy dobiera się właściwe pokarmy.
Właściwości produktów czyli guny i rasy
Produkty spożywcze w ajurwedzie dzieli się ze względu na właściwości (tzw. guny) oraz smaki (tzw. rasy: słodki, kwaśny, słony, gorzki, ostry, cierpki). Ajurweda ceni różnorodność, zaleca spożycie co najmniej jednego posiłku dziennie, który zawierałby wszystkie smaki. Jedzenie tego samego, przez kilka tygodni musi skończyć się dla nas źle.
Właściwości Vata: suchy, lekki, zimny, szorstki, delikatny, ruchliwy, gęsty, rozpraszający
Właściwości Pitta: oleisty, przenikliwy, gorący, lekki, ruchliwy, płynny, gorzko pachnący
Właściwości Kapha: ciężki, powolny, zimny, oleisty, śliski, gęsty, miękki, statyczny
Najgorsze, co możemy zrobić, to przesadzić z potrawami o tych samych właściwościach, co my sami. To prosta droga do chorób. Jeśli mamy przewagę Kaphy, jej wzmocnienie może spowodować podwyższenie cholesterolu czy bóle w klatce piersiowej. Jeśli nasz typ to Vata, spożywanie posiłków o tych cechach doprowadzi nas do zaparć i bezsenności.
Jak wprowadzić do diety harmonię?
Aby osiągnąć harmonijny efekt musimy wybierać produkty o przeciwstawnych dla nas właściwościach. Na przykład typ Vata, z natury suchy, zimny i niestały powinien wybierać wilgotny i rozgrzewający pokarm.
Jak zrównoważyć Vatę?
Vatę równoważą smaki: słodki, słony oraz kwaśny. Aby obniżyć poziom Vaty należy jeść potrawy ciepłe, tłuste, długo duszone, wilgotne i dosyć ciężkie. Zalecane są słodkie owoce, takie jak winogrona, morele czy jabłka; z przypraw: imbir, z warzyw: dynia, soja, awokado, oliwki, bakłażan. Nie zaleca się pokarmów suchych, zimnych i mrożonych.
Jak zrównoważyć Pittę?
Pittę równoważą smaki: słodki, gorzki oraz cierpki. Pittę zmniejszymy jedząc potrawy chłodne, słodkie i soczyste; a także mleczne. Do picia zaleca się zimne napoje i dużo soków. Rekomendowane są zielone warzywa, z przypraw: kardamon, kolendra, koper, kminek, mięta. Należy unikać pokarmów słonych, kwaśnych i pikantnych a także alkoholu, kawy, mocnej herbaty, gazowanych napojów, mięsa, smażonych potraw, marynat, a z warzyw: pomidorów, cebuli i rzodkiewki.
Jak zrównoważyć Kaphę?
Kaphę równoważą smaki: ostry, gorzki oraz cierpki. Poziom Kaphy obniży się, jeśli będziemy jeść potrawy lekkostrawne, rozgrzewające, pieczone, podsmażane lub grillowane. Zalecane są przyprawy o cierpkim i gorzkim smaku (kminek, sezam, kurkuma), dużo warzyw (sałata, szpinak, cykoria) i surowe owoce. Nie należy jeść potraw słodkich i zimnych ani pić schłodzonych i gazowanych napojów. Należy także unikać przetworów mlecznych.
Nie trać z oczu najważniejszej zasady
Ajurweda zakłada silny związek między jedzeniem a naszym stanem psychicznym i fizycznym zdrowiem. Stosując dietę ajurwedyjską możemy uniknąć wielu chorób. Wystarczy reagować zmianą diety, gdy tylko zauważmy pierwsze objawy.Przywrócenie zdrowia to podstawowy cel ajurwedy, który osiąga się poprzez wprowadzenie równowagi. Nie wolno nam zapominać, że zasada harmonii jest ważniejsza od rygorystycznego trzymanie się diety. Ajurweda to w końcu bogactwo smaków, które odzwierciedla bogactwo życia. Piękno tej starohinduskiej metody polega na odkrywaniu i przywracaniu naszej prawdziwej natury.
Opracowano m. in. na podstawie: Deepak Chopra „Zdrowie doskonałe. O harmonii ciała i umysłu”, Warszawa 2007